Interview Zwerfafvalbrigade Neder-Betuwe Schoon

‘We vinden de gekste dingen.”

Rianne van den Dikkenberg en Elly van Nuss-Kroonen zijn vrijwilligers van de Zwerfafvalbrigade Neder-Betuwe Schoon in Kesteren. Regelmatig ruimen ze zwerfafval op langs routes en op hotspots in Kesteren en in het buitengebied. Zwerfafval is afval dat mensen niet in een afvalbak doen, maar achterlaten op straat, in parken, in de berm of de sloot of in het buitengebied. Het gaat om blikjes, drinkpakjes, verpakkingen van snoep en koek, glas, koffiebekers, peuken, enz.

Hoe zijn jullie gestart met zwerfafval ruimen?

‘Ik fietste met de kinderen van en naar school en zag allemaal troep in de berm liggen’, vertelt Rianne. ‘Toen dacht ik: ik kan me er aan blijven ergeren, of zelf in actie komen.’

Elly: ‘Ik loop heel veel en zag al die troep langs de kant van de weg liggen. Nu ruim ik het onderweg op, inmiddels heb ik 52 zakken aan zwerfafval bij elkaar geraapt.’

Lopen jullie samen of individueel?

‘Meestal lopen we individueel, maar soms met de kinderen of een vriendin. We hebben grijpers om het zwerfafval op te rapen en een karretje met de afvalzak. Als je zo’n zak onderweg moet dragen, wordt deze wel erg zwaar, dat loopt niet lekker. Wat we gelopen hebben zetten we vaak in de groepsapp (Whatsapp). Zo voorkomen we dat een andere vrijwilliger dezelfde route gaat lopen. De route kan je ook vastleggen met de Helemaal Groen App, maar dat doen er nog niet veel.

We hebben in de omgeving van Kesteren een aantal hotspots (plekken waar vaak  zwerfafval ligt): rondom de Eendenvijver, bij het Beweegpark, de markt en de scholierenroutes. Je vindt dan veel afval van Mc Donalds, cafetaria’s en supermarkten.’

Wat doen jullie met een volle zak met zwerfafval?

‘Het zwerfafval doen we niet in de ondergrondse afvalcontainer. We mailen met de contactpersoon van Avri en geven aan waar we de speciale zwerfafvalzak hebben neergezet. Avri haalt de zak dan binnen twee werkdagen op. Dat werkt goed.’

Wat vinden jullie voor zwerfafval langs de weg?

‘We vinden de gekste dingen: bankpasjes, kapotte mobieltjes, kentekenplaten, wieldoppen, hele autowielen, een autostoel, de onderkant van een dakkoffer en een bumper. We zouden een complete auto in elkaar kunnen zetten met alle onderdelen, die we al gevonden hebben. Maar het gros is toch voornamelijk blikjes, flesjes, plastic verpakkingen, (tuin)bouwafval en peuken.’

Actie Peukmeuk

‘Soms doen we individueel mee met landelijke acties, zoals Actie Peukmeuk. In sigarettenfilters zit ook plastic, dat is heel schadelijk voor de natuur. Die peuken verteren niet, als je ze niet opruimt blijven ze ‘eeuwig’ liggen. We hebben 1696 peuken geraapt in een paar uurtjes. Tegenwoordig zit statiegeld op plastic flesjes, die vinden we nu minder vaak. Statiegeld op artikelen helpt dus echt.’

Zwerfafval-bingo

‘Tijdens de landelijke Opschoondag in maart 2021 hadden we een plaatselijke opruimactie georganiseerd, met daarbij een zwerfafvalbingo voor de kinderen. Tijdens het opruimen konden ze verschillende soorten zwerfafval op de kaart afstrepen: een blikje, een sigarettenpeuk, een plastic flesje, een drinkpakje, een ballon, rietjes, papier, chips-zakje, schillen, enz. De kinderen misten één ding op de kaart: mondkapjes! Gelukkig vinden we die nu veel minder.’

Litterati app

‘De Litterati-app is echt een leuke app voor vrijwilligers’, vertelt Rianne. ‘Ik houd mijn resultaat bij en heb inmiddels al 16.022 stuks zwerfafval geraapt. Je kunt in het scorebord ook inzien op welke plaats je individueel staat in bijvoorbeeld de afgelopen 24 uur of week of op welke plaats Nederland staat. In veel landen wereldwijd wordt de app gebruikt. Bij de dag-resultaten heb ik, samen met de kinderen, een keer de 4^e plek gehaald.’

Wat vinden jullie ervan dat er zoveel zwerfafval ligt?

‘We verbazen ons over de mentaliteit van mensen, dat ze hun troep gewoon maar op straat gooien. Veel mensen realiseren zich niet hoe schadelijk zwerfafval is. Als een berm gemaaid wordt en er ligt nog zwerfafval, dan wordt het verpulverd tot hele kleine stukjes. Die stukjes zijn niet alleen lastig te verwijderen, maar als glas en blik kapot gaan kunnen dieren zich er ook aan verwonden.

Na lange tijd valt plastic uiteen in microplastics en doet het veel schade aan het milieu en ook aan de mens. Het spoelt via het grondwater weg, naar sloten, rivieren en uiteindelijk ook naar zee, de bekende Plastic Soup. De microplastics worden opgenomen in de voedselketen, met gevolgen die we nu nog niet 100% kunnen voorzien.’

Krijgen jullie ook reacties van andere mensen tijdens het opruimen? 

‘We krijgen vaak positieve reacties. Mensen maken een praatje en zeggen dat we goed bezig zijn. Bij het opruimen van peuken bij de Plus, kregen de kinderen van de eigenaar van cafetaria het Vonnis een ijsje aangeboden. Een pluim voor het Vonnis: er was daar bijna geen peuk te vinden op en rondom het terras.’

Rianne: ‘Ik moest één keer wel erg lachen: bij de stoplichten in Kesteren bij Volentis, is in het voorjaar een bosje gekapt. Ik had gezien dat er erg veel zwerfafval lag. Net voordat de grond werd gehakseld ging ik het laatste stuk nog snel opruimen, voordat het voor altijd onder de grond zou verdwijnen. Vroegen de mannen die daarmee bezig waren:  ‘Waarom ruim je die troep op? Heb je soms een taakstraf?’

Hebben jullie nog tips of verbeterpunten? 

‘Ja, meer afvalbakken langs (wandel)routes en bij speeltuintjes. Op de parkeerplaats bij McDonalds kun je je afval niet kwijt, dus gooien ze het op de carpoolplaats. Zet blikvangers langs schoolroutes, dat scheelt gelijk. In Tiel hebben ze leuke Tielse Flipje-afvalbakken. Opvallende afvalbakken, dat werkt, dan gooien mensen minder troep op straat. 

Hoeveel vrijwilligers ruimen zwerfafval op in Neder-Betuwe?

‘We hebben een Whatsapp-groep Zwerfafvalbrigade Neder-Betuwe. Er zitten voornamelijk mensen uit Kesteren in. Op dit moment zitten er 8 mensen in de appgroep. Maar in de Neder-Betuwe zijn er veel meer mensen actief, er staan 23 mensen op de lijst, maar we weten niet of ze allemaal nog actief zwerfafval rapen. Daarnaast zijn er ook nog mensen die op eigen initiatief zwerfafval opruimen. We hopen dat meer vrijwilligers zich aanmelden voor de Zwerfafvalbrigade en helpen opruimen.’

Voor meer informatie en inspiratie: kijk op Facebook Kesteren Schoon

Ook vrijwilliger worden bij de Zwerfafvalbrigade Neder-Betuwe Schoon?

Mail naar: duurzaamheid@nederbetuwe.nl

De gemeente verstrekt gratis opruimmaterialen.